Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının (AMB) 2025-ci il martın 12-də keçiriləcək növbəti faiz qərarı ictimaiyyətin diqqət mərkəzindədir. Əvvəlki qərarlarda uçot dərəcəsi 7.25%, faiz dəhlizinin aşağı həddi 6.25%, yuxarı həddi isə 8.25% səviyyəsində saxlanılıb.
Son rəsmi qərarda Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti uçot dərəcəsini 7.25%, faiz dəhlizinin aşağı həddini 6.25%, yuxarı həddini isə 8.25% səviyyəsində dəyişməz saxlamışdır. Bu qərarın əsaslandırılması faktiki və proqnozlaşdırılan inflyasiyanın hədəf diapazonunda (4±2%) olması, qlobal iqtisadi vəziyyət və ölkədaxili makroiqtisadi tendensiyalar nəzərə alınmaqla verilmişdir.
2025-ci ilin yanvar ayına dair ən son məlumatlar inflyasiya təzyiqlərinin davam etdiyini göstərir. Belə ki, yanvar ayında illik istehlak qiymətləri indeksi 5.4% artım nümayiş etdirib. Bu göstərici 2024-cü ilin dekabr ayındakı 4.9% illik inflyasiya ilə müqayisədə 0.5 faiz bəndi artım deməkdir. Qida məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə illik artım 5.0%, qeyri-qida məhsulları üzrə 2.6%, əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər üzrə isə 8.4% təşkil etmişdir. Aylıq müqayisədə (2024-cü ilin dekabr ayı ilə müqayisədə) istehlak qiymətləri indeksi 1.0% artmışdır ki, bu da qiymət artımının aylıq əsasda da davam etdiyini göstərir.
İnflyasiyanın hədəf diapazonunun yuxarı sərhəddinə yaxınlaşması və xüsusilə xidmət sektorunda qiymət artımının yüksək olması (8.4%) Mərkəzi Bankın 12 mart qərarında ehtiyatlı mövqe nümayiş etdirəcəyini göstərir. Əvvəlki proqnozlarda 2025-ci ildə inflyasiyanın 5.5% ətrafında olacağı gözlənilirdi və yanvar ayının faktiki göstəriciləri bu proqnozun reallığa uyğun olduğunu təsdiqləyir.
Xarici ticarət balansında 5.5 mlrd. ABŞ dolları məbləğində müsbət saldo və Mərkəzi Bankın 11 mlrd. dollar həcmində valyuta ehtiyatları valyuta bazarında sabitliyin qorunmasına dəstək olacaq amillərdir. Bu baxımdan inflyasiyanın xarici amillərinin risk səviyyəsi nisbətən aşağıdır.
Bütün bu faktorları nəzərə aldıqda, 12 mart 2025-ci il tarixində Azərbaycan Mərkəzi Bankının yüksək ehtimalla uçot dərəcəsini və faiz dəhlizinin parametrlərini dəyişməz saxlayacağı gözlənilir. Yanvar ayında illik inflyasiyanın 5.4%-ə yüksəlməsi və xüsusilə xidmətlər sektorunda qiymət artımının 8.4% səviyyəsində olması, bankın monetar siyasətini yumşaltmaq üçün əlverişli zəmin yaratmır.
Mərkəzi Bank yüksək ehtimalla inflyasiya dinamikasının daha aydın görünməsini və inflyasiya gözləntilərinin sabitləşməsini gözləyəcək, buna görə də “gözləmə” mövqeyini davam etdirməyi seçəcəkdir.
Bununla belə, Mərkəzi Bank çox güman ki, açıqlamasında inflyasiyanın dinamikasını və risk faktorlarını hərtərəfli qiymətləndirəcək və gələcək iclaslar üçün monetar siyasətin istiqaməti barədə işarələr verməyə davam edəcəkdir. İlin ikinci yarısında inflyasiya təzyiqlərinin azalacağı təqdirdə faiz dəhlizi parametrlərinin azaldılması imkanları yarana bilər.
Müəllif:Aynur Qəniyeva