Azərbaycan Respublikasının Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun (ARSİF) ümumi aktivlər 4.5% artaraq 1,057,388 min manata çatıb ki, bu da əsasən pul vəsaitlərinin 10.5% artması ilə bağlıdır; pul vəsaitləri 164,775 min manat səviyyəsinə yüksəlib və likvidliyin güclü saxlanılması üçün əlverişli şərtlər yaradıb.
Kreditlər üzrə azalma müşahidə edilsə də, portfel strukturu dəyişib: iri həcmli kreditlər 25.5% azalsa da, kiçik həcmli kreditlər 83% artıb. İnvestisiya qiymətli kağızlarında isə 11.4% azalma var ki, bu da Fond tərəfindən qiymətli kağız alqı-satqısının azalmasından irəli gəlir.
| Göstərici | 2024 (min AZN) | 2023 (min AZN) | Artım / Azalma (min AZN) | Faiz (%) |
|---|---|---|---|---|
| Ümumi Aktivlər | 1,057,388 | 1,011,496 | +45,892 | +4.5% |
| Pul vəsaitləri | 164,775 | 149,081 | +15,694 | +10.5% |
| Kreditlər | 679,196 | 680,693 | -1,497 | -0.2% |
| İnvestisiya qiymətli kağızları | 79,122 | 89,326 | -10,204 | -11.4% |
Öhdəliklər əhəmiyyətli dərəcədə artaraq 1,057,388 min manat olmuşdur ki, bu da əsasən səhmdarlara olan kreditor borclarının artırılması ilə bağlıdır; kapital isə yenidən təşkil prosesi nəticəsində sıfıra enib. Subsidiyalar 23.2% azalaraq 634 min manata düşüb ki, bu da hökumət dəstəyinin azalması ilə izah olunur.
| Göstərici | 2024 (min AZN) | 2023 (min AZN) | Artım / Azalma (min AZN) | Faiz (%) |
|---|---|---|---|---|
| Ümumi Öhdəliklər | 1,057,388 | 837 | +1,056,551 | +126,450% |
| Səhmdarlara kreditor borcları | 1,056,744 | – | +1,056,744 | – |
| Müştərilərə verilmiş subsidiyalar | 634 | 825 | -191 | -23.2% |
| Kapital | 0 | 1,010,659 | -1,010,659 | -100% |
Gəlirlər 33.3% artaraq 27,687 min manat olmuşdur; faiz gəliri 27,505 min manat təşkil edib ki, bu da 35.2% artım deməkdir. Xərclər 9% artsa belə, vergidən əvvəl mənfəət 240%, xalis mənfəət isə 278% artıb ki, bu da əsasən kredit zərərlərinin geri qaytarılması (31,806 min manat) və faiz gəlirlərinin artımı ilə əlaqəlidir.
| Göstərici | 2024 (min AZN) | 2023 (min AZN) | Artım / Azalma (min AZN) | Faiz (%) |
|---|---|---|---|---|
| Ümumi gəlir | 27,687 | 20,779 | +6,908 | +33.3% |
| Faiz gəliri | 27,505 | 20,348 | +7,157 | +35.2% |
| Xərclər | 8,111 | 7,442 | +669 | +9% |
| Vergidən əvvəl mənfəət | 51,382 | 15,108 | +36,274 | +240% |
| Xalis mənfəət | 47,314 | 12,503 | +34,811 | +278% |
Əməliyyat fəaliyyətindən gələn pul axını 52.8% artaraq 47,318 min manat olmuşdur ki, bu da Fondun əsas fəaliyyətindən gələn mənfəətin möhkəmlənməsini əks etdirir. Investisiya fəaliyyətindən pul axını 57.6% azalsa da, bu azalma qiymətli kağız alqı-satqısının azalması ilə bağlıdır. Maliyyə fəaliyyətindən pul axını isə 102.7% azalıb ki, bu da hökumət subsidiyalarının azalması ilə izah olunur.
| Əməliyyat fəaliyyətindən pul axını | 47,318 | 30,973 | +16,345 | +52.8% |
| Investisiya fəaliyyətindən pul axını | -30,396 | -71,747 | +41,351 | -57.6% |
| Maliyyə fəaliyyətindən pul axını | -1,229 | +46,285 | -47,514 | -102.7% |
Kredit riski sahəsində əhəmiyyətli pozitiv dəyişikliklər müşahidə edilib; EOKZ ehtiyatı 91.3% azalaraq 21,318 min manat düşüb ki, bu da kredit portfelinin keyfiyyətinin yaxşılaşdığını göstərir. Eyni zamanda, iri həcmli kreditlər 25.5% azalarkən, kiçik həcmli kreditlər 83% artıb, bu isə mikro və orta sahibkarlıq sektoruna yönəlməni əks etdirir.
| EOKZ ehtiyatı | 21,318 | 244,948 | -223,630 | -91.3% |
| İri həcmli kreditlər | 336,234 | 451,492 | -115,258 | -25.5% |
| Kiçik həcmli kreditlər | 156,392 | 85,424 | +70,968 | +83% |
İnvestisiya qiymətli kağızlarının amortizasiya olunmuş dəyəri 11.4% azalaraq 79,122 min manat olmuşdur; ədalətli dəyər də 11.3% azalaraq 79,965 min manat düşüb ki, bu da investisiya fəaliyyətinin azalmasından irəli gəlir.
| Amortizasiya olunmuş dəyər (investisiya qiymətli kağızları) | 79,122 | 89,326 | -10,204 | -11.4% |
| Ədalətli dəyər | 79,965 | 90,055 | -10,090 | -11.3% |
Beləliklə, 2024-cü il ARSİF üçün ümumiyyətlə uğurlu bir dövr olmuşdur: mənfəət əhəmiyyətli dərəcədə artıb, likvidlik güclənib, kredit riski azalıb. Bununla belə, kapitalın sıfıra enməsi və öhdəliklərin kəskin artması, yenidən təşkil prosesi ilə əlaqədar struktur dəyişiklikləri olaraq qiymətləndirilməlidir. Gələcəkdə kiçik və orta həcmli kreditlərin artırılması və investisiya qiymətli kağızlarının diversifikasiyası risklərin daha da minimuma endirilməsinə kömək edə bilər
Müəllif: Aynur Qəniyeva