2024-cü ilin yanvarında ümumi nominal həcm 7646.7 milyon manat təşkil edirdisə, sentyabr ayında bu rəqəm 8465.8 milyon manata çatıb. Bu, 819.1 milyon manat və ya 10.7% artıma bərabərdir.
Dövlət İstiqrazlarının (Dİ) nominal həcmi isə daha yüksək artım göstərərək 6464.4 milyon manatdan 7828.9 milyon manata yüksəlib. Bu, 1364.5 milyon manat və ya 21.1% artımı əks etdirir. Dövlət istiqrazlarının həcminin bu qədər əhəmiyyətli artımı, hökumətin borclanma strategiyasında dəyişikliklərin və dövlət istiqrazlarına olan tələbatın artımının nəticəsi ola bilər.
Mərkəzi Bankın notları
Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) notlarının həcmi yanvar ayında 1182.3 milyon manat idisə, sentyabr ayında bu göstərici 636.9 milyon manata enmişdir. Bu, 545.4 milyon manat və ya 46.1% azalma deməkdir. AMB notlarının həm nominal dəyərində, həm də bazar payında azalma, bankların bu alətlərə olan marağının azalması ilə izah edilə bilər ki, bu da dövlət istiqrazlarına yönəlik tələbatın artımı ilə əlaqəli ola bilər.
Dövriyyə müddəti
Bazarın orta dövriyyə müddəti yanvarda 744.3 gün idisə, sentyabr ayında 797.4 günə çatıb. Bu, 53.1 gün və ya 7.1% artıma bərabərdir. Dövlət istiqrazlarının dövriyyə müddətində cüzi enmə müşahidə edilmişdir: 863.1 gündən 851.9 günə enmiş, bu isə 11.2 gün və ya 1.3% azalma deməkdir.
AMB notlarının dövriyyə müddəti isə əksinə, 95.2 gündən 126.5 günə yüksəlib ki, bu da 31.3 gün və ya 32.9% artımın göstəricisidir. Bu, dövlət istiqrazlarının daha uzunmüddətli olmasına baxmayaraq, qısamüddətli AMB notlarının tədricən daha uzun müddətə yönəldildiyini göstərir.
Bazar payı
Dövlət Qiymətli Kağızlar bazarında Dövlət İstiqrazlarının (Dİ) bazar payı yanvarda 84.5% idi, sentyabr ayında bu göstərici 92.5%-ə qədər artmışdır, bu isə 8 faiz bəndi artımdır. Digər tərəfdən, AMB notlarının bazar payı 15.5%-dən 7.5%-ə enmişdir, bu da 8 faiz bəndi azalmadır. Bu göstəricilər, bazarda Dövlət İstiqrazlarının dominantlığının artmasını və AMB notlarının həm həcm, həm də bazar payında əhəmiyyətli dərəcədə azalma göstərdiyini aydın şəkildə nümayiş etdirir.
Qiymətli kağızlar bazarındakı ümumi artım, maliyyə bazarının genişlənməsi və dərinləşməsinin göstəricisidir. Xüsusilə dövlət istiqrazlarının bazarda daha böyük rol oynaması, hökumətin dövlət borclanma siyasətində istiqrazlara yönəlik tələbatın artdığını və maliyyə bazarında bu alətlərin getdikcə daha da dominant mövqe qazandığını sübut edir. Digər tərəfdən, AMB notlarının azalan rolu və həm nominal həcm, həm də dövriyyə müddətlərində qeydə alınan dəyişikliklər, bazardakı dinamik və strateji dəyişikliklərin əksidir.
Müəllif: Aynur Qəniyeva