Qanunvericiliyə əsasən bələdiyyə orqanları da mülki hüquq münasibətlərində digər hüquqi şəxslər kimi iştirak edir. Bəs bələdiyyə orqanlarının işçiləriylə əmək münasibətlərində, eləcə də gündəlik təsərrüfat əməliyyatlarında vergilərlə bağlı hansı məqamlar ola bilər ?
Bələdiyyələr bank hesablarından pul vəsaitlərini nağdlaşdırdıqları zaman onlardan 1% sadələşdirilmiş vergi tutulmalıdırmı? Bələdiyyə orqanında çalışan işçilərin əmək haqqlarından vergi tutulmaları hansı dərəcəylə həyata keçirilməlidir?
Bütün bu suallara vergi mütəxəssisi İlqar Əsədov aydınlıq gətirib
İlk suala cavab olaraq İlqar əsədov bildirib: “Hərçənd Vergi Məcəlləsinin pul vəsaitlərinin nağd qaydada bank hesablarından çıxarılmasıyla bağlı olan 220.12-ci maddəsi hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlara aid olsa da, bələdiyyələrə həmin maddə şamil edilmir.
Doğrudur, maddənin özündə birbaş belə bir istisna yoxdur, bununla belə istisna qanunçuluğun özündə gizlənir.
Beləki qanunla gəlirləri vergidən azad olan və özü vergiyığma orqanı sayılan qurumdan, yəni bələdiyyələrdən ödəmə mənbəyində vergi tutulması halı istisna edilib.”
Vergi mütəxəssisi ikinci sualın cavablandıraraq qeyd edib: “Əmək haqqlarından vergi tutulmaları Vergi Məcəlləsinin 101-ci və həmin maddənin tətbiqi məqsədləri üçün qəbul edilmiş NK 56 nömrəli qərarla tənzimlənir.
Qərar deyir ki, dövlətdən maliyyəşən qurumlar qeyri-dövlət sektoru sayılmır və deməli güzəştli dərəcələr onlara tətbiq edilmir.
Bələdiyyə orqanları dövlət büdcəsindən maliyyələşirmi?
Bələdiyyələrlə bağlı normativ hüquqi aktlara və real tətbiqata baxdıqda açıq şəkildə görürük ki, bələdiyyə orqanlarına da vaxtaşırı dövlət büdcəsindən vəsaitlər ayrılır. Bununla belə bələdiyyə orqanı payları hər hansı dərəcədə dövlətə məxsus olan dövlət orqanı olmayıb AR Konstitusiya ilə yerli özünü idarəetmənin təşkili formasıdır.
Bələdiyyəyə maliyyə vəsaitinin ayrılması dövlət hakimiyyətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı deyil, sadəcə dəstək xarakteri daşıyır.
Qeyd edilmiş səbəblərlə əlaqədar bələdiyyə dövlət sektoru hesab edilmir və güzəştli dərəcələr onlara da aid edilir. Deməli bələdiyyə qulluqçusunun əmək haqqından vergi tutulmaları məcəllənin 101.1-1-ci maddəsi ilə hesablanmalıdır.
Nümunə :
Bakı şəhəri Nizami rayonu bəllədiyyəsinin bələdiyyə qulluqçusu Əliyev Qurban Təmraz oğlu 750 azn əmək haqqı alır.
Vergi Məcəlləsinin 101.1-1-ci maddəsinə əsasən Qurban bəyin aylıq gəliri 8000 manatı aşmadığı üçün ondan vergi 0 dərəcə ilə tutulacaqdır. Bu o deməkdir, həmin gəlirlərdən vergi tutulmayacaq, lakin sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta ödənişləri tutulacaqdır.
Əmək haqqı : 750 azn
Vergi tutulması : 0 azn
MDSS : 61 azn (6 + (750-200)*10%)
İşsizlikdən sığorta haqqı : 3.75 azn (750*0.5%)
İcbari tibbi sığorta : 15 azn (750*2%)”