Kredit həyat sığortası (KHS), kredit götürən şəxslərin ölümü, əlilliyi və ya əmək qabiliyyətini itirməsi vəziyyətində kredit borcunun sığorta şirkəti tərəfindən ödənməsini təmin edən bir xidmət növüdür. Bu sığorta həm kredit verən maliyyə qurumları, həm də borcalanlar üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. KHS, maliyyə ekosisteminə təsir etdiyi kimi, istehlak krediti götürən şəxslərin risklərinə qarşı da böyük təsir göstərir.
Maliyyə ekosisteminə təsirləri
Bankların riskinin azaldılması
Kredit həyat sığortası, banklar üçün böyük riskləri azaltdığı üçün çox dəyərli bir sığorta növüdür. Borcalanların ölümü və ya əlilliyi səbəbindən yaranan kredit ödənişlərinin ödənməməsi riski, KHS tərəfindən sığorta şirkətinə ötürülür. Bu, bankların kredit portfellərindəki “non-performing loans” yəni “Problemli kreditlər”in azalmasına kömək edir. Nəticədə, banklar daha az risklə, daha uzun müddətli və ya daha yüksək məbləğli kreditlər təklif edə bilərlər.
Sığorta sektorunun inkişafı
Kredit həyat sığortası, sığorta şirkətləri üçün sabit və davamlı gəlir mənbəyidir desək yanılmarıq. Sektorda bu xidmətin mövcudluğu, sığorta sektorunun inkişafına, yeni məhsulların yaranmasına və sığorta mədəniyyətinin yayılmasına səbəb olur. Bu həmçinin bazarda rəqabəti artırır və sığorta xidmətlərinə olan tələbi yüksəldir.
İqtisadi Sabitlik
Kredit həyat sığortası, borcalanların gözlənilməz faciələr nəticəsində iflasa uğramasının və kütləvi şəkildə kredit portfellərinin pozulmasının qarşısını alır. Bu, həm mikro səviyyədə ailələri, həm də makro səviyyədə iqtisadiyyatı sabit saxlayır. Kreditlərə olan etibar artır və iqtisadiyyatın uzunmüddətli davamlılığı təmin olunur.
İstehlak krediti götürənlər üçün Kredit həyat sığortasının faydası nədir?
Riskin azaldılması
Kredit həyat sığortası, borcalanın ailəsini və yaxınlarını maddi fəlakətdən qoruyur. Borcalanın ölümü və ya əlilliyi halında, sığorta şirkəti kredit borcunu ödəyir və ailə üzvləri maliyyə sıxıntısı çəkmir. Bu, borcalanlar üçün psixoloji rahatlıq təmin edir və onlara əlavə stress yaratmır.
Əlavə maliyyə yükü
Kredit həyat sığortasının ən böyük mənfi cəhəti, borcalanın əlavə maliyyə yükü ilə qarşılaşmasıdır. Aşağı gəlirli və ya uzunmüddətli kreditlər götürənlər üçün sığorta haqları yüksək ola bilər. Bu, borcalanın aylıq büdcəsinə əlavə təzyiq yaradır və digər həyat ehtiyaclarını qarşılamağı çətinləşdirir.
Məcburiyyət və şəffaflıq problemləri
Bəzi hallarda, banklarda borcalanlar avtomatik olaraq Kredit həyat sığortası müqaviləsi də ilə bağlayır, və borcalanlar alternativ sığorta təkliflərini müqayisə etməkdə çətinlik çəkir. Bu, sığorta xidmətlərində qeyri-şəffaflığa səbəb ola bilər və borcalanın gözlənilən faydalardan yararlanmasını çətinləşdirə bilər.
Kredit həyat sığortası, maliyyə ekosistemində sabitlik və riskin effektiv şəkildə ötürülməsinə imkan yaradır. Bu sığorta növü borcalanlar üçün həyat təhlükələrinə qarşı bir qoruma təmin edərək, onların ailələrini maliyyə sıxıntılarından qoruyur. Lakin, KHS əlavə maliyyə yükü yarada bilər və məcburiyyətlə tətbiq edildikdə, borcalanların maliyyə vəziyyətini çətinləşdirə bilər. Şəffaf şərtlərlə tətbiq edildikdə və alternativlər barədə məlumat verildikdə, KHS borcalanlar üçün faydalı bir təhlükəsizlik şəbəkəsinə çevrilə bilər.
Sığorta sektoru, banklar və istehlakçılar üçün sığorta xidmətlərinin istifadəsi daha şəffaf, sadə və əlverişli olmalıdır. Bu şəkildə, kredit həyat sığortası həm borcalanlar, həm də kredit verənlər üçün faydalı, təhlükəsiz və güvənli bir maliyyə aləti ola bilər.
Müəllif:Aynur Qəniyeva
Bu yazı Azərbaycan Sığortaçılar Assosiasiyasının “Kredit götürənlərin həyat riskləri sığorta təminatında” mövzusu üzrə təşkil etdiyi yazı müsabiqəsi üçün yazılıb