Dünən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının Astanada keçirilən Zirvə toplantısı çərçivəsində “Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın qurulması haqqında Birgə Bəyannamə” qəbul olunub. Bəyannamədə yer alan mühüm müddəalardan biri Çin tərəfinin Azərbaycanın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) çərçivəsində əməkdaşlığı gücləndirmək səylərini alqışlaması, ŞƏT-də Azərbaycanın hüquqi statusunun yüksəldilməsini dəstəkləməsi və BRICS əməkdaşlığında Azərbaycanın iştirakını alqışlamasıdır.
Belə bir şəraitdə, BRİCS-ə üzvlük Azərbaycana iqtisadi və geosiyası baxımdan nə verə bilər?
BRİCS-ə daxil olmaqla Azərbaycan hansı real faydaları axtarır?
2006-cı ildə yaradılan, Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin, Cənubi Afrika Respublikası, Misir, Efiopiya, İran və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərini özündə birləşdirən hökumətlərarası təşkilat olan BRİCS nüfuzlu bir beynəlxalq təşkilatdır. 2023-cü ildə BRİCS ölkələrinin cəmi ÜDM-i (alıcılıq qabiliyyəti pariteti əsasında) qlobal ÜDM-in 35.7%-ni təşkil etmişdir. Yarandığı müddətdən keçən 15 il ərzində təşkilat qlobal iqtisadiyyatda öz payını 10.2% artırmışdır. Müqayisə üçün qeyd edim ki, ən böyük iqtisadiyyatlara malik G7 ölkələrinin qlobal iqtisadiyyatda payı isə bu müddət ərzində 9.7% azalaraq 29%-ə düşmüşdür. Yəni, iqtisadi cəhətdən hazırda BRİCS G7-dən böyükdür.
Azərbaycanın 2023-cü ildə xarici ticarət döviyyəsinin 20%-i BRİCS üzvlərinin payına düşür. Rusiya və Çin bizim ən çox ticarət etdiyimiz 3-cü və 4-cü ölkədir. Azərbaycanın iqtisadi niyyəti BRICS-in nəqliyyat, kommunikasiya və ticarətlə bağlı fəaliyyətlərində aktiv şəkildə iştirak etməkdir. Bu bizim üçün yeni perspektivlər və imkanlar aça bilər. Çin-Avropa, Rusiya-Hindistan-İran arasındakı ticarət dövriyyəsində Azərbaycan önəmli yer ala bilər. Uzun illər böyük səylər əsasında yaradılan Şərq-Qərb, Şimal-Cənub koidorlarının intensivləşməsi bizə böyük iqtisadi fayda vəd edir. Azərbaycanın həm Avropa Birliyi ilə tərəfdaşlıq münasibətləri, həm də BRİCS, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı ilə tərəfdaşlıq münasibətləri ölkəmizin iqtisadi siyasətinə və dünyada yaranan yeni reallıqlara uyğun olaraq atılan addımlardır. Əsas məqsəd, iqtisadi inkişaf, dövlətin iqtisadi cəhətdən güclənməsi, vətəndaşların maddi rifah halının daha da yaxşılaşmasıdır.
Azərbaycanın məhz indi BRİCS-ə üzv olmaq arzusu nə ilə bağlıdır?
Azərbaycan artıq qlobal təşəbbüslər ilə çıxış edən, qlobal dialoqun keçirildiyi bir ölkəyə çevrilib. Regionda yeni reallıqların yaradılması ölkəmizə qlobal miqyasda inamı daha da artırmışdır. Eyni zamanda, dünyada yeni qütblərin, qüvvələrin yaranması baş verməkdədir. Belə bir şəraitdə Azərbaycanın yeni dünyada öz nüfuzlu yerini tutmağa çalışması tamamilə normaldır. Milli maraqlarımız nəyi tələb edəcəksə o da ediləcəkdir.
Müəllif: Tahir Mirkişili
Azərbaycanlı iqtisadçı, siyasətçi, Azərbaycan Milli Məclisinin V və VI çağırış deputatı